Ngứa da đầu là vấn đề phổ biến tại Phòng khám Da liễu Bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Nha Trang. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân như viêm da tiết bã nhờn, chàm dị ứng (do sử dụng thuốc xịt tóc, gel vuốt tóc), vẩy nến da đầu, nấm da đầu, hoặc cả nhiễm kí sinh trùng như chấy rận.
Một trong những vấn đề thường gặp ở trẻ em từ 3 đến 12 tuổi là bị chấy (hay chí). Đây là loại côn trùng kí sinh trên da và tóc người, được gọi là Pediculus humanus capitis.
Chấy (rận) là gì?
Chấy là loại côn trùng nhỏ hút máu, có kích thước khoảng 2mm, với 3 cặp chân có móc để bám vào da đầu và tóc. Chúng sống chủ yếu trên da đầu, con cái thường đẻ trứng từ 5 - 10 trứng/ngày dính trên tóc (gọi là trứng chấy). Sau 10 ngày, trứng chấy nở và qua 3 giai đoạn phát triển từ ấu trùng đến trưởng thành trong vòng 14 ngày. Trứng chấy có thể tồn tại hơn 10 ngày khi rơi ra khỏi môi trường da đầu.
Ngày nay, ít gặp trường hợp bị chấy nhờ thói quen gội đầu và vệ sinh tóc thường xuyên. Tuy nhiên, nhiều trường hợp ngứa da đầu lại bỏ qua nguyên nhân này, đặc biệt khi không được khám và soi da đầu kỹ bằng các kỹ thuật chuyên dụng. Ngứa do chấy cắn thường xảy ra ở vùng phía sau đầu (vùng chẩm và sau tai). Trường hợp nghiêm trọng có thể gây viêm da đầu do nhiễm khuẩn. Để chẩn đoán, cần phải soi da đầu để thấy chấy và trứng chấy trên tóc.
Cách điều trị chấy rận bằng cách nào?
Trước đây, cách điều trị truyền thống là cắt tóc ngắn sát vùng da đầu. Điều này là lý do tại sao quân đội thường yêu cầu người lính cắt tóc ngắn để tránh lây chấy. Đối với nam giới, việc này có thể chấp nhận được, nhưng đối với nữ giới thì khó chấp nhận việc cắt tóc ngắn như vậy.
Một giải pháp khác là sử dụng lược dày để chải tóc và loại bỏ chấy cũng như trứng chấy.
- Chải đầu sau khi gội đầu với dầu gội dưỡng ẩm (như Cetaphil), sấy tóc khô nhẹ nhàng và chải tóc từ gốc đến ngọn. Áp dụng liên tục trong 24 ngày có hiệu quả loại trừ chấy lên đến 95%. Tuy nhiên, phương pháp này tốn công sức và thời gian. Một phương pháp khác là sử dụng dầu gội đầu trị chấy, đỡ tốn công hơn rất nhiều.
- Đối với trường hợp nhiều và nặng, bác sĩ có thể kê thuốc uống như ivermectin, uống mỗi tuần và liên tục trong 3 tuần để điều trị hiệu quả.
Hướng dẫn cách phòng ngừa chấy rận cho trẻ
Các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm và tránh lây nhiễm cho người thân bao gồm:
- Giặt tất cả áo, nón, gối và chăn mềm bằng nước nóng và phơi nắng cho khô hoàn toàn.
- Sấy khô hoặc ủi bằng bàn là những vật dụng không giặt được, hoặc bọc lại trong túi nhựa trong vòng 2 tuần để chấy và trứng chấy chết hẳn.
- Vệ sinh nhà cửa và giường chiếu sạch sẽ để loại bỏ trứng chấy có thể rơi ra.
- Không cần thiết phải cách ly hoàn toàn các loài vật nuôi như chó và mèo vì chúng không phải là môi trường sống của chấy.
Nhìn chung, để chẩn đoán chấy, cần khám và soi da đầu kỹ càng để tìm chấy và trứng chấy. Sau khi đã chẩn đoán, việc điều trị không khó, chủ yếu là uống thuốc và tuân thủ cách chăm sóc và vệ sinh như hướng dẫn trên.
