Thay dầu bôi trơn định định kỳ cho là một việc vô cùng quan trọng đối với động cơ ô tô. Nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu tại sao lại cần thay dầu bôi trơn định kỳ và thường xuyên. Điều này đòi hỏi ta phải hiểu rõ về dầu bôi trơn và tác dụng của nó trên động cơ.
1. Lý do tại sao cần thay dầu bôi trơn định kỳ
Không ít người vẫn chưa hiểu lý do tại sao cần thay dầu bôi trơn định kỳ và chủ quan trong việc này. Dầu bôi trơn, hay còn được gọi là dầu nhớt, sau khi sử dụng một thời gian trong điều kiện khắc nghiệt và thường xuyên chịu nhiệt độ cao, sẽ bẻ gãy các phân tử dầu trong động cơ. Khi đó, dầu sẽ dễ bị oxi hóa, dẫn đến giảm chất lượng và khả năng bôi trơn của dầu. Điều này cũng khiến dầu mất đi tính chất ban đầu và không thể hoạt động tốt nữa.
Bên cạnh đó, khi động cơ xe hoạt động, ma sát giữa các bộ phận kim loại sẽ tạo ra nhiều hạt bụi kim loại. Những hạt bụi này làm dầu trở nên đặc dần và gây cản trở, khiến một số vị trí quan trọng của động cơ bị kẹt lại, không thể di chuyển. Điều này có thể gây chết máy hoặc làm động cơ nóng. Nếu việc này kéo dài và lặp lại, chiếc xe của bạn có thể gặp vấn đề về động cơ và ảnh hưởng không chỉ đến thời gian và kinh phí sửa chữa mà còn ảnh hưởng đến an toàn.
2. Nguyên nhân dẫn đến nhiệt độ cao của dầu bôi trơn
Nguyên nhân dẫn đến nhiệt độ cao của dầu bôi trơn là do ma sát của các bộ phận trong động cơ tạo nhiệt. Dầu bôi trơn có tác dụng chính là giảm ma sát và làm mát các chi tiết trong động cơ. Trong quá trình hoạt động, các chi tiết máy gần phía buồng đốt của động cơ sẽ truyền nhiệt từ buồng đốt. Do đó, các động cơ với công suất lớn và hoạt động liên tục trong một thời gian cần có hệ thống làm mát dầu bôi trơn. Đây là lý do quan trọng dẫn đến việc thay dầu bôi trơn định kỳ và thường xuyên trở nên cực kỳ quan trọng. Mỗi loại dầu bôi trơn có đặc điểm riêng và công dụng giống nhau là giúp động cơ hoạt động trơn tru và làm mát. Lựa chọn dầu bôi trơn tốt sẽ giúp xe của bạn hoạt động trơn tru và an toàn hơn.
2.1. Các loại hệ thống bôi trơn
Vậy hệ thống bôi trơn được phân loại thế nào? Công dụng của dầu bôi trơn đã cho ta thấy chúng đóng vai trò quan trọng như thế nào trong các động cơ. Mỗi loại hệ thống bôi trơn sẽ có cách hoạt động và đặc điểm khác nhau. Dầu bôi trơn có nhiều loại khác nhau, nhưng hệ thống bôi trơn thường được chia thành 3 loại:
- Bôi trơn động cơ bằng cách pha dầu vào nhiên liệu: Phương pháp này thường được áp dụng cho động cơ xăng hai kỳ có cửa nạp và xả, cửa thổi trên xi lanh và các te chứa hòa khí. Dầu bôi trơn được pha trộn theo tỷ lệ 1/20 - 1/25. Ngoài ra, dầu có thể được trộn theo cách khác nhau như trộn với xăng trước khi đổ vào bình hoặc sử dụng bơm phun dầu để phun trực tiếp vào ống khuếch tán. Phương pháp này giúp cải thiện hoạt động và kéo dài tuổi thọ cho động cơ.
- Bôi trơn động cơ bằng vùng té: Phương pháp này áp dụng cho việc bôi trơn các bộ phận như trục khuỷu, bánh răng, thanh chuyền và một số bộ phận khác trong động cơ. Trong quá trình hoạt động, các bộ phận này sẽ té dầu lên bề mặt các chi tiết cần thiết như xilanh, cam, te,... Một phần dầu sẽ trôi vào khe và rãnh của các bộ phận khác cũng cần bôi trơn như đầu nhỏ của thanh chuyền. Phương pháp bôi trơn bằng vùng té được sử dụng phổ biến. Đây là một phương pháp đơn giản, nhưng phức tạp hơn so với phương pháp pha dầu vào nhiên liệu. Phương pháp này thường được sử dụng cho các động cơ có công suất nhỏ như máy bơm nước hoặc động cơ thuyền,...
- Bôi trơn động cơ bằng cưỡng bức: Đây là phương pháp bôi trơn động cơ bằng cách cưỡng bức dầu bôi trơn luôn được vận động trong áp suất ổn định khoảng 0.1 - 0.04MN/m2 để đến các bề mặt ma sát. Hệ thống bôi trơn này phức tạp hơn nhưng cung cấp ưu điểm vượt trội hơn so với các phương pháp khác. Nó có khả năng điều chỉnh lượng dầu và làm sạch bề mặt ma sát một cách dễ dàng. Phương pháp này mang lại hiệu quả tốt hơn trong quá trình sử dụng và được sử dụng cho các động cơ có cấu trúc đặc biệt và không có dầu trong các te. Việc hiểu rõ về công dụng thực tế của nó sẽ giúp bạn đảm bảo chất lượng và hiệu suất của động cơ.
2.2. Nhiệm vụ của hệ thống bôi trơn
Vậy nhiệm vụ của hệ thống bôi trơn là gì? Hệ thống bôi trơn đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận hành động cơ và có những nhiệm vụ cốt lõi sau:
- Bôi trơn: Dầu bôi trơn giúp sửa chữa và bảo dưỡng động cơ an toàn. Ngoài ra, dầu còn giúp piston di chuyển nhẹ nhàng, êm ái và dễ dàng trong xilanh. Mỗi khi dầu được phun vào các ngóc ngách trong động cơ, nó tạo lớp đệm trơn trên bề mặt tiếp xúc các điểm quan trọng, giảm ma sát. Bảo dưỡng bôi trơn là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.
-
Làm mát: Nhiệm vụ làm mát cũng rất quan trọng trong quá trình bảo dưỡng. Động cơ sẽ tạo ra một lượng nhiệt lớn khi hoạt động. Dầu bôi trơn luôn cirkulô và làm mát để tránh cháy động cơ. Điều này đảm bảo an toàn cho xe của bạn.
-
Làm kín: Dầu bôi trơn đóng vai trò làm kín các khoảng hở giữa piston và thành trong xilanh để ngăn nhiên liệu thoát ra. Việc thay dầu thường xuyên giúp đảm bảo tính kín của hệ thống.
-
Làm sạch: Khi động cơ hoạt động, nhiên liệu cháy sinh ra muội và bụi kim loại bị dính lại. Dầu bôi trơn giúp cuốn trôi và rửa sạch hạt bụi này. Điều này giúp động cơ luôn sạch sẽ và không bị bám bụi hoặc chất lạ.
Từ những thông tin trên, chúng ta có thể hiểu tại sao cần thay dầu bôi trơn định kỳ. Dầu bôi trơn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của động cơ và thay dầu thường xuyên giúp động cơ hoạt động tốt hơn và kéo dài tuổi thọ của nó.
