Ắc quy là một phần quan trọng trong hệ thống điện của ô tô. Tuy nhiên, có đến 80% ắc quy chì gặp sự cố do quá trình sulfat hóa. Vậy sulfat hóa là gì? Đơn giản, đó là quá trình tạo thành lớp tinh thể sulfat chì trên bản cực chì của ắc quy, gây ra các vấn đề nghiêm trọng như giảm hiệu suất hoạt động, hạn chế quá trình nạp và suy giảm dung lượng ắc quy.
Nhận biết ắc quy chì bị sulfat hóa
Có một số biểu hiện cho thấy ắc quy chì đã bị sulfat hóa. Công suất của ắc quy giảm, dòng điện giảm mạnh ngay cả khi tải nhẹ và dòng điện chỉ tăng lên khi được đo lúc không tải với áp suất trên 11.8V. Ngoài ra, ắc quy còn có thể không thể nạp đầy được, thậm chí bị chai và nóng do nội trở tăng cao. Một dấu hiệu khác là ắc quy chỉ sử dụng được trong thời gian ngắn hoặc không sử dụng được. Khi đề xe ô tô, nếu nghe thấy tiếng sẹt sẹt kéo dài, điều đó cũng có thể cho thấy ắc quy đang có dấu hiệu suy yếu và cần được bảo dưỡng để hoạt động trở lại bình thường.
Nguyên nhân và tác động của sulfat hóa
Việc sulfat hóa ắc quy chì có thể do nhiều nguyên nhân như không sử dụng ắc quy trong thời gian dài, sử dụng không đúng cách hoặc lỗi trong quá trình nạp và bảo dưỡng ắc quy. Khi sulfat hóa xảy ra, các tinh thể sulfat chì màu xám sẽ tạo thành trên bản cực chì, gây trở ngại cho quá trình điện hoá và làm giảm dung lượng ắc quy cũng như tăng nội trở. Bạn có thể nhận ra điều này bằng cách nhìn vào bình ắc quy, bạn sẽ thấy có nhiều kết tủa rắn màu trắng xám trên bề mặt bản cực, đó chính là chất sulfat chì. Chất này là chất rắn không dẻo, có khả năng cản trở dòng điện và không phản ứng hóa học bình thường trong ắc quy. Điều này làm giảm chất lượng của bình ắc quy.
Độ tuổi của ắc quy chì và vấn đề sulfat hóa
Ắc quy chì có tuổi thọ khá dài nếu được sử dụng đúng cách và bảo dưỡng đúng qui chuẩn. Tuy nhiên, đa số các bình ắc quy sau một thời gian sử dụng sẽ mắc phải vấn đề sulfat hóa. Khi ắc quy bị sulfat hóa nhẹ, việc khử sulfat và khôi phục lại dung lượng bình cũng khá dễ dàng. Tuy nhiên, nếu không được bảo dưỡng đúng cách, tình trạng sulfat hóa sẽ tiếp tục gia tăng và ắc quy sẽ không thể sử dụng được nữa. Vấn đề càng trở nên nghiêm trọng, việc khử sulfat càng khó khăn hơn. Trong nhiều trường hợp như vậy, ít nhất một phần các bình ắc quy được coi là hỏng và cần phải thay mới. Chi phí để thay mới một bình ắc quy không hề rẻ, đặc biệt là đối với các hệ thống nhiệt điện hoặc thủy điện.
Phương pháp khử sulfat hiệu quả và an toàn
Việc khử sulfat và khôi phục ắc quy chì đã bị sulfat hóa có nhiều phương pháp khác nhau như tháo dỡ bản cực để khử sulfat, định hình lại bản cực hoặc sử dụng hóa chất kết hợp với quá trình xạc xả ắc quy. Tuy nhiên, những phương pháp này thường khó thực hiện, gây hại cho môi trường và người thao tác. Hiện nay, phương pháp sử dụng thiết bị tạo xung điện có cường độ và tần số phù hợp để tác động vào bản cực và lớp sulfat chì đang được sử dụng rộng rãi. Công nghệ này hoạt hóa, phân rã và khôi phục lại dung lượng và chất lượng của bình ắc quy một cách an toàn và hiệu quả.
Sản phẩm khử sulfat ắc quy chì hiện đại
Có rất nhiều thiết bị khử sulfat trên thị trường dựa trên công nghệ xung điện hiện đại. Những sản phẩm này có các ưu điểm sau:
- Dễ dàng sử dụng để khôi phục lại các bình ắc quy bị hỏng mà không cần tháo dỡ hoặc sử dụng hóa chất.
- Không gây độc hại hoặc ô nhiễm môi trường.
- Bảo dưỡng định kỳ, khôi phục lại dung lượng và cường độ dòng điện của ắc quy.
- Sử dụng được cho tất cả các loại ắc quy chì, bao gồm cả ắc quy ướt, khô và kín khí.
- Thiết bị này hiệu quả để bảo dưỡng hoặc khử sulfat cho các bình ắc quy chưa bị rã bản cực, chập bản cực, gẫy cực và có điện áp trên 11.8V (đối với bình 12V) và 1.8V (đối với bình 2V) mà không bị phồng rộp. Thiết bị có thể khôi phục các bình ắc quy có dung lượng từ 10Ah đến 2600Ah và thời gian khôi phục tùy thuộc vào dung lượng của bình.
Ảnh minh họa: Ắc quy khởi động cho ô tô
Hướng dẫn sử dụng
Để khử sulfat và khôi phục lại ắc quy chì, bạn có thể làm theo các bước sau:
Bước 1: Kiểm tra tình trạng bình ắc quy
- Kiểm tra loại bình ắc quy (2V hay 12V) và xem ngày tháng sản xuất. Bình ắc quy đã sử dụng trên 5 năm, bị phồng ngăn, rụng bản cực hoặc có nhiều mùn tốt nhất nên thay mới.
- Đo điện áp bình trước khi nạp và kiểm tra xem áp suất có trên 11.8V không. Nếu áp suất thấp quá, việc khử sulfat sẽ khó khăn.
- Thử tải và kiểm tra áp suất xụt. Nếu áp suất xụt nhiều, bình ắc quy đã bị sulfat hóa nặng.
Bước 2: Khử sulfat ắc quy
- Nạp bình với dòng nhỏ để bình ngấm dòng hoặc sử dụng dòng xung thấp để kích hoạt các cell trong bình ắc quy.
Kết luận, việc khử sulfat và khôi phục lại ắc quy chì bị hỏng có thể thực hiện một cách đơn giản và hiệu quả. Bằng việc tuân thủ các bước và sử dụng công nghệ xung điện hiện đại, chúng ta có thể tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường. Hãy đảm bảo rằng bạn thực hiện quy trình này đúng cách để ắc quy ở trạng thái hoạt động tốt nhất.
