Gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể con người. Với chức năng đa dạng và phức tạp, gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu về gan, từ vị trí, cấu tạo cho đến chức năng và cách phòng ngừa các bệnh lý về gan.
Gan là gì?
Gan là cơ quan quan trọng nằm trong cơ thể con người. Cơ quan này có hình dạng nêm, màu nâu đỏ và kích thước thay đổi theo chiều cao và cân nặng của mỗi người. Gan thực hiện hàng trăm chức năng khác nhau để duy trì sự sống và hỗ trợ hoạt động của các bộ phận khác trong cơ thể.
Gan là cơ quan hình nêm và màu nâu đỏ
Cấu tạo gan
Gan có cấu tạo phức tạp. Dưới đây là các thông tin về vị trí gan, khối lượng và kích thước, hình thể ngoài và cấu tạo bên trong gan.
1. Vị trí gan nằm ở đâu?
Gan thông thường nằm ở phía bên phải cơ thể, dưới xương sườn, bên phải dạ dày và phía trên túi mật. Tuy nhiên, gan cũng có thể nằm ở phía bên trái trong trường hợp đảo nghịch phủ tạng.
2. Khối lượng và kích thước gan
Gan của mỗi người có khối lượng và kích thước khác nhau, tùy thuộc vào cơ thể của từng người. Tuy nhiên, phạm vi khối lượng gan tham chiếu tiêu chuẩn cho nam giới khoảng 970 - 1.860 gr, nữ giới khoảng 600 - 1.770 gr. Gan là cơ quan nội tạng nặng nhất và là tuyến lớn nhất trong cơ thể con người.
3. Hình thể ngoài của gan
Gan có hình dạng nêm và màu nâu đỏ sẫm. Cơ quan này gồm hai thùy có kích thước và hình dạng không bằng nhau.
4. Cấu tạo bên trong gan
Gan có cấu tạo phức tạp bên trong. Cung cấp máu cho gan có hai nguồn gồm động mạch gan và tĩnh mạch cửa. Những mạch máu này được chia thành các mao mạch nhỏ được gọi là các xoang gan, dẫn đến các tiểu thùy gan. Tiểu thùy gan là đơn vị chức năng của gan, được tạo thành từ hàng triệu tế bào gan. Một lớp mô liên kết sợi mịn bao phủ toàn bộ gan, mở rộng vào cấu trúc gan thông qua mạch máu, ống dẫn và dây thần kinh. Huyết thanh bao phủ toàn bộ bề mặt gan, có nguồn gốc từ phúc mạc.
Cấu trúc gan có kích thước lớn
Chức năng của gan
Gan thực hiện hàng trăm chức năng khác nhau để duy trì sự sống và sức khỏe của cơ thể. Dưới đây là một số chức năng chính của gan:
1. Cung cấp máu
Gan nhận máu từ tĩnh mạch cửa gan và động mạch gan. Oxy được cung cấp từ cả hai nguồn và máu chảy qua các xoang gan để đi vào tĩnh mạch trung tâm của mỗi tiểu thùy. Máu này sau đó đi ra khỏi gan và vào tĩnh mạch chủ dưới.
2. Sản xuất mật
Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất mật. Dịch mật được sản xuất ở gan sau đó được vận chuyển đến ruột non thông qua ống mật. Mật cũng được lưu trữ tạm thời trong túi mật.
3. Trao đổi chất
Gan thực hiện chức năng trao đổi chất, bao gồm chuyển hóa carbohydrate, protein và lipid. Gan tổng hợp và lưu trữ glycogen, tổng hợp glucose, tổng hợp protein và tổng hợp lipid.
4. Phân hủy và bài tiết
Gan phân hủy insulin và các hormone khác trong cơ thể. Hơn nữa, gan cũng chịu trách nhiệm phân hủy bilirubin và bài tiết nhiều chất thải khác. Gan cũng tham gia vào quá trình chuyển hóa thuốc và chuyển hóa amoniac thành urê.
5. Dự trữ máu
Gan dự trữ một lượng máu bình thường trong cơ thể. Khi áp suất cao trong tâm nhĩ phải gây áp lực ngược trong gan, tĩnh mạch và xoang gan có thể chứa đến 0,5 - 1 lít máu.
6. Chức năng khác
Gan dự trữ các chất quan trọng như vitamin A, D, B12, vitamin K, vitamin E, sắt, đồng, kẽm, coban, molypden. Gan cũng tạo máu và lọc sạch máu.
Các bệnh lý về gan
Có nhiều bệnh lý liên quan đến gan, bao gồm viêm gan, bệnh não gan, hội chứng Budd-Chiari, bệnh gan do rượu và viêm đường mật nguyên phát.
Cách phòng ngừa các bệnh về gan
Để bảo vệ gan và phòng ngừa các bệnh lý về gan, hãy tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Không lạm dụng rượu bia.
- Tập thể dục đều đặn.
- Tình dục an toàn.
- Tiêm chủng để ngừng viêm gan.
- Sử dụng thực phẩm chức năng đúng cách.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Tránh ăn các thực phẩm không có lợi cho gan.
- Uống đủ nước.
- Ưu tiên ăn thực phẩm lành mạnh.
Trên đây là những thông tin cơ bản về gan, từ cấu tạo đến chức năng và cách phòng ngừa các bệnh về gan. Hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về cơ quan quan trọng này và chủ động bảo vệ gan để duy trì sức khỏe tốt.
