1. Con đội ô tô là gì?
Con đội là một chi tiết quan trọng trong động cơ ô tô, chịu trách nhiệm chuyển động quay của trục cam thành chuyển động tịnh tiến lên xuống của xupap để đóng mở các cửa nạp hoặc cửa xả.
2. Phân loại con đội ô tô
- Con đội cơ khí.
- Con đội con lăn.
- Con đội thuỷ lực.
3. Cấu tạo con đội ô tô
3.1. Con đội cơ khí
Con đội cơ khí thường có dạng hình trụ hoặc hình nấm. Đáy trong của con đội được thiết kế để làm mặt tỳ cho đũa đẩy. Mặt tiếp xúc với mặt cam có thể phẳng hoặc hơi lồi chôm cầu. Điều chỉnh khe hở xupap được đặt lên đầu con đội thông qua vít điều chỉnh.
3.2. Con đội con lăn
Con đội con lăn được sử dụng khi vấu cam dẫn động xupap có dạng tiếp tuyến hoặc cam lõm. Loại con đội này có ưu điểm là ma sát lăn nhỏ, giúp tránh mài mòn mặt cam. Tuy nhiên, cấu tạo phức tạp và nặng nề hơn, phù hợp cho động cơ với số vòng quay thấp. Để tránh kẹt, một cơ cấu ngàn không thể hoặc con đội lắc được sử dụng.
3.3. Con đội thuỷ lực
Trong động cơ ô tô hiện đại, con đội thuỷ lực thường được sử dụng. Loại con đội này không cần điều chỉnh khe hở xupap vì dầu bôi trơn trong đường dầu chính tự động lấp khe hở này, giúp động cơ hoạt động êm ái, không gây tiếng gõ xupap.
4. Nguyên lý hoạt động của con đội thuỷ lực
4.1. Xupap đóng
Khi thân con đội nằm ở vị trí thấp nhất, áp suất dầu bôi trơn trong khoang chứa dầu ở đáy thân nâng ống trượt thông qua đũa đẩy đội xupap lên, triệt tiêu khe hở nhiệt của xupap. Khi xupap mở, áp suất dầu trong khoang chứa tăng đột ngột, đóng kín van, đẩy ống trượt và thân con đội lên mở xupap.
4.2. Xupap mở
Quá trình lực đẩy vấu cam đẩy thân con đội lên mở xupap. Trong quá trình hoạt động, dầu bôi trơn trong khoang chứa ở thân con đội được nạp vào để triệt tiêu khe hở xupap.
5. Hiện tượng và nguyên nhân hư hỏng con đội
5.1. Hiện tượng
- Mòn lõm và mòn lệch của con đội hình nấm và hình trụ trong quá trình làm việc.
- Thân con đội bị mòn côn, mòn méo, bị nứt vỡ.
- Các chi tiết của con đội dùng cho xupap đặt bên bị cháy ren bu lông, mòn đầu tiếp xúc với đuôi xupap.
- Con đội con lăn bị mòn mặt tiếp xúc với cam và các chốt bạc.
- Lỗ dẫn hướng con đội bị mòn.
- Con đội thuỷ lực bị mòn van và hỏng lò xo.
- Đầu đòn gánh và trục đòn gánh bị mòn và hỏng.
5.2. Nguyên nhân hư hỏng
- Lực ma sát lớn do các chi tiết không đủ bôi trơn hoặc dầu bôi trơn chất lượng kém.
- Lắp ghép, điều chỉnh và bảo dưỡng không đúng kỹ thuật hoặc không đúng định kỳ.
6. Phương pháp kiểm tra và phát hiện hư hỏng
- Kiểm tra bằng mắt thường và sử dụng bột màu để phát hiện vết nứt.
- Kiểm tra độ cong vênh của trục đòn gánh bằng giá chữ V và đồng hồ so.
- Kiểm tra độ mòn bạc đòn gánh bằng panme đo trong và thước cặp.
- Kiểm tra độ đảo mặt đầu con đội so với thân con đội.
- Kiểm tra độ mòn chân con đội bằng thước thẳng.
7. Sửa chữa các lỗi hỏng con đội
7.1. Sửa chữa các chi tiết
Nếu bề mặt cầu của con đội không mòn sâu hơn 0,10mm, có thể mài lại. Thân con đội cần được sửa chữa nếu mòn côn và méo hơn 0,04mm. Sau khi sửa chữa, cần kiểm tra độ đảo mặt đầu con đội, độ côn và ô van của thân con đội, và độ nhẵn bóng của thân và mặt đầu con đội.
7.2. Sửa chữa lỗ dẫn hướng con đội
Nếu lỗ dẫn hướng con đội bị mòn và độ côn, ô van vượt quá 0,07mm, cần sửa chữa theo kích thước hoặc đóng ống lót. Đường tâm của lỗ dẫn hướng con đội và xupap không được lớn hơn 0,02mm. Đường tâm của hai lỗ dẫn hướng cạnh nhau không được lớn hơn 0,10mm.
Với những hiểu biết trên, bạn có thể hiểu về con đội ô tô, từ cấu tạo và nguyên lý hoạt động cho đến các lỗi hỏng và phương pháp sửa chữa. Đảm bảo rằng con đội của bạn luôn được bảo dưỡng và sửa chữa đúng cách để động cơ ô tô hoạt động một cách hiệu quả và bền bỉ.
