Cơm lam là một món ăn truyền thống có nguồn gốc từ các vùng Đông Nam Á. Món ăn đặc trưng này kết hợp giữa gạo nếp, ống tre rỗng, đậu xanh và sầu riêng. Cơm lam là một phần không thể thiếu trong ẩm thực của các dân tộc vùng Tây Bắc Việt Nam, Đông Bắc Việt Nam, Tây Nguyên, và cũng được ưa chuộng ở các nước láng giềng như Lào, Thái Lan, Campuchia, Myanmar và Trung Quốc.
Từ nguyên và tên gọi
Cơm lam còn được gọi là "Kralan" trong tiếng Khmer, "Khao Lam" trong tiếng Thái, "Paung din" trong tiếng Miến Điện và "Zhútǒng fàn" trong tiếng Trung. Ở Indonesia và Malaysia, món này được gọi là "Lemang". Mỗi nền văn hóa đều có cách nấu và tên gọi khác nhau, tạo nên sự đa dạng và độc đáo cho món cơm lam.
Nguyên liệu và quy trình thực hiện
Để làm cơm lam, cần chọn ống tre hoặc nứa tươi, không quá non hoặc quá già. Gạo nếp được vo sạch và ngâm nước khoảng 5-6 giờ, sau đó đổ vào ống nứa để nấu. Lá chuối hoặc lá dong được dùng để đậy kín miệng ống, sau đó ống tre được nướng trên lửa. Quá trình nướng cần lật ống tre liên tục để đảm bảo cơm chín đều.
Khi cơm chín, lớp vỏ bên ngoài được chẻ ra, lộ ra lớp cật cháy ngoài cùng và lớp nứa mỏng. Khi ăn, chỉ bóc vỏ lớp cật cháy bên ngoài và thưởng thức lớp cơm mềm mịn bên trong. Cơm lam thường được chấm với muối vừng hoặc nam phrik, làm tăng thêm hương vị đặc trưng.
Một số điểm đặc biệt về cơm lam
Cơm lam của người Thái (Khao Lam) có cách nấu đặc biệt, thêm nước cốt dừa, đậu đỏ hoặc đậu đen, đường và một chút muối vào gạo nếp trước khi nấu. Đối với cơm lam của người Miến Điện, lá cẩm được dùng để nhuộm gạo nếp, tạo hiệu ứng màu sắc đẹp mắt. Còn cơm lam Thái Lan thường được kết hợp với sầu riêng để tạo nên hương vị thêm béo ngậy.
Món cơm lam không chỉ là một món ăn ngon mà còn có ý nghĩa trong quân đội. Trong quân lương, cơm lam được làm dưới dạng ống tre để dễ dàng vận chuyển và tiện lợi trong cuộc sống hàng ngày của binh lính.
Kết luận
Cơm lam không chỉ là một món ăn truyền thống ngon miệng, mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực của Đông Nam Á. Với nguồn gốc và cách nấu khác nhau, món cơm lam mang đến nhiều trải nghiệm hương vị đa dạng cho người thưởng thức. Thử một lần và bạn sẽ không bao giờ quên hương vị đậm đà của cơm lam.
