Trong chương trình Tiếng Việt lớp 3, chúng ta sẽ được làm quen với một khía cạnh học văn thú vị - biện pháp tu từ so sánh. Biện pháp này giúp chúng ta tạo thêm sự phong phú và sinh động cho bài văn. Bài viết này sẽ giới thiệu lý thuyết và một số lưu ý quan trọng để các bạn học sinh nắm vững biện pháp tu từ so sánh.
Biện pháp so sánh là gì?
Biện pháp so sánh là cách sử dụng để đối chiếu một sự việc hoặc một sự vật với một sự việc hoặc một sự vật khác có điểm tương đồng, nhằm tăng tính gợi hình, cảm xúc hoặc sự nhấn mạnh cho người đọc.
Biện pháp so sánh là một trong 4 biện pháp tu từ phổ biến trong văn học. Bạn thường gặp biện pháp này trong các câu như:
- "Trẻ em như búp trên cành, biết ăn ngủ biết học hành là ngoan" - Hồ Chí Minh.
- "Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra" - Ca dao.
Ở những câu trên, biện pháp so sánh giúp chúng ta hình dung về trẻ em như búp trên cành hay công cha như núi Thái Sơn, từ đó tăng tính sinh động và ấn tượng của bài văn.
Cấu trúc của biện pháp so sánh
Cấu trúc của biện pháp so sánh bao gồm:
- Vế 1: Tên hoặc từ chỉ sự vật, sự việc được so sánh (Từ ngữ chỉ phương diện so sánh).
- Vế 2: Tên hoặc từ chỉ sự vật, sự việc được sử dụng để so sánh với sự vật, sự việc trong vế 1 (Từ ngữ chỉ ý so sánh).
Những loại hình so sánh thường được sử dụng
Có hai loại hình so sánh thông dụng:
- a) Theo đối tượng so sánh
- b) Theo từ so sánh
Học sinh cần xác định từ so sánh để phân loại câu vào so sánh ngang bằng hoặc so sánh hơn kém.
Bài tập áp dụng về biện pháp so sánh
Hãy thực hiện các bài tập sau để áp dụng biện pháp so sánh:
- Tìm các sự vật, hoạt động được so sánh với nhau trong các câu sau:
- "Những cánh buồm nâu trên biển được nắng chiếu vào hồng rực như đàn bướm múa lượn giữa trời xanh."
- "Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến." - Tạ Duy Anh.
- "Ngựa phăm phăm bốn vó, như băm xuống mặt đường, mặc sớm rừng mù sương, mặc đêm đông buốt giá." - Phan Thị Thanh Nhàn.
- Chọn từ trong ngoặc đơn điền vào chỗ trống để câu văn có hình ảnh so sánh:
- "Những chùm hoa phượng mùa hè như ... (ngôi sao/lá cờ/ngọn lửa)."
- "Sương sớm đọng long lanh trên lá như những ... (hạt ngọc/làn mưa/hạt cát)."
Nhờ những chia sẻ và lưu ý trên, chúng ta hi vọng các bạn sẽ nhận biết được câu văn có chứa hình ảnh so sánh và vận dụng thành thạo phép so sánh trong các bài tập làm văn.
