Việt Nam mỗi năm đều có chính sách ưu đãi về nhập khẩu một số lượng giới hạn ô tô đã qua sử dụng từ các nước thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp, Bộ Công Thương sẽ tổ chức phiên đấu giá vào tháng 5 năm nay. Trong năm 2021, sẽ có cơ hội nhập về Việt Nam tổng cộng 72 chiếc ô tô cũ, bao gồm 36 chiếc có dung tích động cơ trên 3.000 cm3 và 36 chiếc có dung tích từ 3.000 cm3 trở xuống.
Mức thuế quan nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng từ các nước CPTPP dựa trên biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt giai đoạn 2019-2022 tại Nghị định số 57/2019/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, quy định này chỉ áp dụng cho những chiếc xe đã qua sử dụng được nhập khẩu trong hạn ngạch. Những chiếc xe này sẽ được đánh thuế theo mức thuế suất (%) cùng với mức thuế tuyệt đối.
So với việc nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng ngoài hạn ngạch, việc nhập khẩu trong hạn ngạch sẽ có mức thuế thấp hơn đáng kể. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho những người muốn chiếc xe đã qua sử dụng với giá hợp lý. Ví dụ, một chiếc xe đã qua sử dụng trong hạn ngạch có dung tích xi lanh trên 2.500cc có giá khai báo 10.000 USD. Khi tính cả thuế suất 52,5% và thuế tuyệt đối 11.250 USD, tổng chi phí trước thuế tiêu thụ đặc biệt là khoảng 26.500 USD.
Ngược lại, một chiếc xe đã qua sử dụng ngoài hạn ngạch có giá khai báo 10.000 USD sẽ phải đóng thuế nhập khẩu 150% hoặc 200% tùy thuộc vào loại xe, cộng thêm 10.000 USD thuế tuyệt đối. Tổng chi phí trước thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ lên đến 35.000-40.000 USD, cao hơn nhiều so với xe đã qua sử dụng ưu đãi trong hạn ngạch.
Không chỉ có giá thành hợp lý, việc nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng trong hạn ngạch còn mang lại nhiều lợi ích khác. Hiện nay, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhiều người sở hữu xe sang, siêu xe đang phải bán để cân đối tài chính. Điều này mở ra cơ hội để những chiếc Rolls-Royce, Bentley, Cadilac, Jaguar, Lamborghini, Ferrari,... có thể được nhập về Việt Nam với mức giá "mềm mại".
Tuy nhiên, việc nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng không phải là điều dễ dàng. Đầu tiên, các doanh nghiệp muốn nhập khẩu phải tham gia vào đấu giá. Chỉ những doanh nghiệp đưa ra giá cao mới có cơ hội trở thành nhà thầu. Ngoài ra, kinh doanh nhập khẩu ô tô là lĩnh vực có những điều kiện cụ thể và phải tuân theo quy định tại Nghị định 116/2017/NĐ-CP của Chính phủ. Chỉ những doanh nghiệp được cấp giấy phép kinh doanh nhập khẩu ô tô mới có thể tham gia đấu giá. Ngoài ra, những chiếc ô tô đã qua sử dụng nhập về cũng phải cam kết bảo hành, bảo dưỡng và triệu hồi (nếu có) theo quy định.
Với những ràng buộc này, việc nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng chỉ thuận lợi cho những doanh nghiệp có giấy phép nhập khẩu ô tô chính hãng và có cơ sở bảo hành, bảo dưỡng. Đối với những người kinh doanh "tay không", việc nhập khẩu trở nên khó khăn hơn. Dù đã trúng thầu, họ cũng phải ủy quyền cho một doanh nghiệp có giấy phép nhập khẩu khác, nhưng việc này không dễ dàng. Liệu có những doanh nghiệp có giấy phép nhập khẩu ô tô sẽ đồng ý hợp tác và yêu cầu mức phí cao?
Hơn nữa, ô tô đã qua sử dụng nhập về cần phải tuân theo quy định rằng, xe đã được đăng ký lưu hành tại nước xuất khẩu trước khi nhập khẩu vào Việt Nam. Với 11 nước thành viên của CPTPP, có đến 6 quốc gia sử dụng hệ thống lái nghịch, không phù hợp với quy định giao thông của Việt Nam.
Vì vậy, để nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng với hệ thống lái thuận và trong hạn ngạch, chỉ có thể từ 4 quốc gia là Canada, Mexico, Chile và Peru. Tuy nhiên, việc tìm được những chiếc xe đã qua sử dụng từ những quốc gia này cũng không dễ dàng. Bởi những quốc gia này nằm ở châu Mỹ xa xôi, việc vận chuyển sẽ tốn kém.
Thực tế đã chứng minh, trong phiên đấu giá hạn ngạch thuế quan nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng đầu tiên vào ngày 14/8/2020, chỉ có 2 doanh nghiệp là Công ty TNHH The King F&B và Công ty TNHH Đầu tư Kinh doanh Thương mại Long Biên trúng đấu giá. Trong tổng số 66 chiếc ô tô được đấu giá trong năm 2020, nhiều doanh nghiệp có giấy phép nhập khẩu ô tô chính hãng không tham gia.
Theo ông Nguyễn Tuấn, đại diện của Công ty TNHH Thiên An Phúc, việc đấu thầu hạn ngạch thuế quan ô tô đã qua sử dụng không hấp dẫn với các doanh nghiệp không có giấy phép nhập khẩu ô tô. Dẫu cho có trúng thầu, việc nhập khẩu vẫn rất khó khăn. Dù năm 2021, các mức thuế nhập khẩu và thuế tuyệt đối đều giảm so với năm 2020 và giá xe đã qua sử dụng trên thế giới cũng giảm, nhưng với những quy định chặt chẽ như vậy, việc nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng trong hạn ngạch trở nên không khả thi.
Ngoài ra, nhờ cam kết trong CPTPP và EVAFTA (Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU), thuế nhập khẩu ô tô mới cũng đang giảm dần từng năm. Điều này đồng nghĩa với việc giá thành của xe mới cũng sẽ giảm.
Trong bối cảnh này, việc nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng có lợi thế về giá cả, nhưng cũng đầy khó khăn với những quy định và ràng buộc. Dù mang đến cơ hội cho người dân sở hữu các loại xe sang, tuy nhiên, việc tham gia đấu giá và tuân thủ quy định là điều không dễ dàng.