Nhắc đến điều khiển từ xa, chúng ta thường nghĩ ngay đến việc điều khiển thiết bị từ xa như tivi, máy điều hòa nhiệt độ hay máy tính. Nhưng ít ai biết rằng, điều khiển từ xa đã tồn tại từ thời Chiến tranh thế giới thứ Hai và có lịch sử phát triển rất lâu dài.
Điều khiển từ xa và sự phát triển từ chiến tranh
Được phát triển ban đầu với mục đích phục vụ trong chiến tranh, các loại điều khiển từ xa đầu tiên ra đời cung cấp hỗ trợ cho các tàu hải quân Đức trong Thế chiến I. Chúng được sử dụng để hướng dẫn tàu hải quân Đức đâm vào thuyền của quân Đồng Minh. Đến Thế chiến II, điều khiển từ xa được sử dụng để kích nổ các quả bom. Sau chiến tranh, công nghệ điều khiển từ xa được cải tiến và áp dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày.
Ban đầu, người ta sử dụng công nghệ tần số vô tuyến RF (Radio Frequency) và sau đó bắt đầu ứng dụng công nghệ hồng ngoại IR (Infrared Remote) vào điều khiển từ xa. Hiện nay, chúng ta sử dụng cả hai loại điều khiển từ xa này. Vậy điểm khác biệt giữa chúng là gì?
Điều khiển từ xa bằng tia hồng ngoại (IR)
Trong cuộc sống hiện đại, điều khiển từ xa bằng tia hồng ngoại (IR) đóng vai trò quan trọng trong hầu hết các thiết bị gia đình. Một chiếc điều khiển IR bao gồm các bộ phận cơ bản như các nút bấm, mạch tích hợp, núm tiếp điểm và đèn LED. Nguyên lý hoạt động của điều khiển này là sử dụng ánh sáng hồng ngoại trong quang phổ điện từ để truyền tín hiệu đến thiết bị cần điều khiển. Khi nhấn một nút trên điều khiển, nó sẽ phát ra những xung ánh sáng hồng ngoại có chứa mã nhị phân tương ứng với lệnh cần thực hiện. Thiết bị cần điều khiển sẽ nhận và giải mã tín hiệu này để thực hiện các lệnh tương ứng.
Điều khiển bằng tia hồng ngoại có tầm hoạt động khoảng 10 mét và chỉ hoạt động tốt khi trỏ thẳng hay gần bộ thu của thiết bị. Ngoài ra, ánh sáng hồng ngoại có ở khắp nơi, từ ánh sáng mặt trời đến bóng đèn huỳnh quang, cũng như cơ thể con người. Do đó, để tránh nhiễu sóng, các bộ phận thu của thiết bị được cài đặt bộ lọc chỉ nhận các bước sóng và tần số hồng ngoại phù hợp.
Điều khiển từ xa bằng tần số vô tuyến (RF)
Điều khiển từ xa bằng tần số vô tuyến (RF) được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Khác với điều khiển IR chỉ sử dụng trong nhà, điều khiển RF được sử dụng cho nhiều vật dụng bên ngoài như cửa cuốn xe hơi, các đồ chơi điện tử từ xa, hệ thống báo hiệu và cả hệ thống máy tính xách tay và điện thoại thông minh.
Với điều khiển RF, cũng tương tự như điều khiển bằng tia hồng ngoại, tín hiệu được truyền dẫn theo cách sóng vô tuyến tương ứng với các lệnh nhị phân. Thiết bị nhận tín hiệu RF sẽ giải mã nó và thực hiện các lệnh tương ứng. Điều khiển RF có phạm vi truyền tải rộng hơn, có thể điều khiển từ xa hơn 30 mét và có thể truyền qua tường, kính.
Tuy nhiên, tín hiệu vô tuyến cũng có mặt khắp nơi trong không gian do hàng trăm loại máy móc và thiết bị sử dụng các tín hiệu vô tuyến tại các tần số khác nhau. Để tránh nhiễu sóng, tín hiệu vô tuyến được truyền ở các tần số đặc biệt và nhúng mã kỹ thuật số địa chỉ của thiết bị nhận trong tín hiệu. Điều này giúp bộ thu vô tuyến trên thiết bị nhận tín hiệu chính xác.
Hiện nay, cả hai loại điều khiển này đều được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Đồng thời, người ta cũng tích hợp cả hai loại lại với nhau để tạo ra những thiết bị điều khiển vạn năng có thể điều khiển nhiều loại thiết bị cùng lúc hay tự động thực hiện một chuỗi lệnh tuần tự. Con người cũng không ngừng cải tiến các bộ mở rộng để chuyển đổi tín hiệu vô tuyến thành các xung hồng ngoại để mở rộng phạm vi điều khiển của các thiết bị trong gia đình.
Điều khiển từ xa đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hiện đại của chúng ta. Với sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thể dễ dàng điều khiển các thiết bị từ xa và tận hưởng cuộc sống tiện nghi và hiện đại hơn.