Lượng xe nhập khẩu nguyên chiếc đang ngày càng tăng và đồng thời sức mua giảm do tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu. Thách thức này đã đặt ra nhiều khó khăn cho thị trường ô tô Việt Nam trong năm nay. Tuy nhiên, dữ liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy một hình ảnh khác hoàn toàn. Mức độ nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ các nước ASEAN, đặc biệt từ Thái Lan và Indonesia, đang tăng dần từ năm 2014. Điều này làm cho Việt Nam vượt qua Philippines và trở thành thị trường ô tô lớn thứ 4 trong khu vực ASEAN vào năm 2020.
Sự ưu ái đối với xe nhập khẩu từ Đông Nam Á
Việc chiếm lĩnh thị trường ô tô trong nước là động lực thúc đẩy nhằm vượt qua các rào cản đối với các đơn vị nhập khẩu. Thực tế này được thể hiện trong tình hình thị trường ô tô trong nước từ đầu năm nay.
Những dữ liệu tích cực về thị trường ô tô nhập khẩu tại Việt Nam
Theo tổ chức Vietnam Briefing (thuộc hãng tư vấn đầu tư Dezan Shira & Associates), lượng ô tô nhập khẩu đã liên tục tăng trong 5 năm qua, mặc dù số lượng này vẫn còn ít hơn so với ô tô sản xuất và lắp ráp trong nước. Trong hai năm 2021 và 2022, lượng ô tô nhập khẩu vào Việt Nam đã lập kỷ lục liên tiếp với con số lần lượt là 160.000 và 173.467 chiếc. Việt Nam đã trở thành quốc gia nhập khẩu ô tô lớn thứ 40 trên thế giới vào năm 2021.
Trong hai tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã nhập khẩu 44.457 ô tô nguyên chiếc với tổng trị giá 612,5 triệu USD. So với cùng kỳ năm 2022, lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu tăng 325% về lượng và tăng 180,6% về trị giá.
Lợi thế từ các nước Đông Nam Á
Việt Nam chủ yếu nhập khẩu 3 loại xe chính là ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống, ô tô tải và ô tô chuyên dụng. Phần lớn ô tô nhập khẩu về Việt Nam là xe du lịch giá phải chăng, chủ yếu có xuất xứ từ Thái Lan và Indonesia. Hai quốc gia này chiếm tới 75% tổng lượng ô tô nhập khẩu của Việt Nam.
Thái Lan là quốc gia chủ yếu nhập khẩu ô tô vào Việt Nam. Lượng ô tô nhập khẩu từ Thái Lan trong năm 2022 là 72.032 chiếc. Trong tháng 2/2023, Việt Nam đã nhập khẩu 6.066 xe từ Thái Lan, chủ yếu là xe từ 9 chỗ ngồi trở xuống và xe tải. Một số mẫu xe nhập khẩu từ Thái Lan nổi bật hiện nay tại Việt Nam gồm Toyota Corolla Cross, Toyota Camry, Toyota Corolla Altis, Honda HR-V, Ford Everest, Subaru Forester và Isuzu Mu-X.
Indonesia cũng đang nổi lên như một trong những quốc gia xuất khẩu xe hơi lớn nhất vào Việt Nam. Mặc dù số lượng ô tô nhập khẩu không chênh lệch so với Thái Lan, giá trị nhập khẩu của Indonesia vẫn còn thấp hơn. Giá nhập khẩu trung bình mỗi chiếc xe từ Indonesia là 14.000 USD, trong khi của Thái Lan là 20.000 USD. Việt Nam đã nhập khẩu 72.671 ô tô từ Indonesia trong năm 2022. Trong tháng 2/2023, lượng ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống xuất xứ từ Indonesia giảm 38,9% so với tháng trước.
Trung Quốc tập trung vào việc xuất khẩu các loại xe chuyên dụng vào Việt Nam. Trong tháng 2/2023, đã có 566 chiếc xe chuyên dụng xuất xứ từ Trung Quốc, tăng 125% so với tháng trước. Con số này chiếm tới 87% tổng lượng ô tô chuyên dụng nhập khẩu vào Việt Nam.
Động lực thúc đẩy nhu cầu xe nhập khẩu nguyên chiếc tại Việt Nam
Trong suốt 20 năm qua, GDP của Việt Nam đã tăng trưởng với tốc độ hàng năm kép 5% theo giá trị thực, cao hơn 1,7 lần so với mức trung bình toàn cầu. Nếu tăng trưởng GDP tiếp tục ổn định, dự báo sẽ có thêm 36 triệu người tham gia tầng lớp tiêu dùng của Việt Nam trong thập kỷ tới.
Đáng chú ý, nhu cầu sử dụng xe tầm trung từ 9 chỗ ngồi trở xuống đang tăng cao trong các gia đình Việt. Lượng xe dưới 9 chỗ đang tăng với tốc độ 20-30%/năm và dự kiến sẽ chiếm 70% thị trường ô tô Việt Nam vào năm 2025.
Ngoài ra, giá xe lắp ráp tại Việt Nam vẫn còn cao dù đã được hưởng nhiều ưu đãi. Điều này xuất phát từ thuế nhập khẩu cao đối với các linh kiện trong quá trình sản xuất. Trong khi đó, các mẫu xe nhập khẩu nguyên chiếc từ các nước Đông Nam Á được hưởng chính sách miễn thuế nhập khẩu theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).
Hiệp hội các nhà nhập khẩu ô tô Việt Nam (VIVA) đã đề xuất giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô nhập khẩu mới. Mặc dù không giảm giá bán, điều này sẽ giúp giảm chi phí lưu hành xe và từ đó kích cầu tiêu dùng.
Việt Nam đang trở thành một thị trường quan trọng cho việc nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ các nước Đông Nam Á. Sự gia tăng về lượng nhập khẩu và xu hướng tăng cao về nhu cầu sử dụng ô tô tại Việt Nam cho thấy tiềm năng phát triển lớn trong tương lai.