BOM (Bill of Material) là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực quản lý sản xuất. Bạn có biết BOM đóng vai trò như thế nào trong quá trình sản xuất? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé.
BOM là gì?
BOM được viết tắt từ cụm từ "Bill of Material" - trong tiếng Việt còn được gọi là "định mức nguyên vật liệu". BOM là một danh sách chi tiết về các nguyên liệu, các bộ phận lắp ráp, các thành phần phụ, và số lượng của mỗi loại cần thiết để sản xuất ra một sản phẩm hoàn chỉnh.
BOM có vai trò quan trọng trong kế hoạch hóa, tính toán kiểm gia, đánh giá các hoạt động trong sản xuất và kinh doanh. Dựa vào BOM, các doanh nghiệp có thể cân đối nguyên vật liệu sản xuất và xác định lại mối quan hệ với các đối tác cung ứng.
Một BOM thường được gắn với một đơn hàng sản xuất. Đôi khi, BOM còn được sử dụng để chỉ cầu hình của một sản phẩm, để phân biệt giữa các phiên bản sửa đổi chứ không đơn thuần là một hóa đơn.
Các loại BOM trong quản lý sản xuất
1. Manufacturing Bill of Materials (mBOM)
mBOM được sử dụng để hiển thị thông tin về tất cả các bộ phận và lắp ráp, để xây dựng một sản phẩm hoàn chỉnh. Nhờ vào mBOM, chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ chi tiết hơn về các thành phần và các cầu nối liên quan với nhau. Thông qua mBOM, chúng ta cũng biết được thông tin về các bộ phận yêu cầu xử lý trước khi đưa vào lắp ráp.
mBOM phụ thuộc vào độ chính xác của đơn đặt hàng của các bộ phận trong quá trình sản xuất, nhằm đảm bảo cho bộ phận mua hàng luôn duy trì lịch trình tối ưu để đặt hàng và thương lượng giá với bên cung cấp.
Đây là loại BOM phổ biến nhất trong các công ty sản xuất hiện nay. Dữ liệu của mBOM được tổng hợp từ nhiều hệ thống, bao gồm lập kế hoạch nguồn lực doanh nghiệp ERP, lập kế hoạch tài nguyên vật liệu MRP, và hệ thống thực thi sản xuất MES.
2. Engineering Bill of Materials (eBOM)
Khác với mBOM, eBOM tập trung vào các thành phần và vật liệu trong các thiết kế. Các tài liệu eBOM được phát triển trong giai đoạn thiết kế sản phẩm, dựa trên các công cụ như thiết kế hỗ trợ máy tính và tự động hóa thiết kế điện tử.
Một sản phẩm hoàn chỉnh có thể liên kết với nhiều eBOM. Các tài liệu eBOM sẽ thống kê các vật phẩm, bộ phận, thành phần lắp ráp theo thiết kế của các nhóm kỹ thuật.
3. Production BOM
Production BOM, còn được gọi là BOM sản phẩm, được xem như một nền tảng cho đơn đặt hàng sản xuất. Tài liệu này liệt kê các thành phần và thành phần lắp ráp để tạo nên một sản phẩm hoàn chỉnh, bao gồm giá cả, mô tả, số lượng, các đơn vị đo lường, và nhiều thông tin khác. Trong quá trình sản xuất, các thành phần vật lý sẽ được chuyển đổi thành thành phẩm hoàn chỉnh. Hệ thống tự động sẽ phân bố nguyên liệu thô cho các sản phẩm. Nhờ vào BOM, các nhu cầu về thành phần, chi phí, tính sẵn có của nguyên liệu sẽ được tự động thêm vào các đơn đặt hàng.
4. Single-Level BOM
Đây là loại BOM được sử dụng cho các sản phẩm có cấu trúc đơn giản và không có các thành phần nhỏ. Tài liệu này chỉ cho phép liệt kê tổng số các bộ phận được sử dụng trong quá trình sản xuất, theo thứ tự số phần. BOM này chỉ cho phép một cấp độ con trong các thành phần, lắp ráp, và vật liệu.
5. Multi-Level BOM
Multi-Level BOM được sử dụng cho các sản phẩm có cấu trúc phức tạp và các thành phần lắp ráp được chia thành nhiều cấp độ phụ. Loại BOM này cao cấp hơn Single-Level BOM. Tài liệu này bao gồm mỗi sản phẩm sẽ liên kết với vật phẩm gốc.
Ý nghĩa của BOM trong quản lý sản xuất hiện nay
BOM giúp các doanh nghiệp xây dựng kế hoạch mua nguyên vật liệu thô, tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình sản xuất. BOM cũng giúp các doanh nghiệp ước tính và dự trù kinh phí một cách chính xác.
Thông qua việc ước tính nguyên vật liệu, BOM giúp kiểm soát kho hàng tồn, theo dõi và lập kế hoạch cho các nguyên vật liệu cần thiết. Điều này giúp đảm bảo nguồn cung cấp và tiết kiệm hơn trong quá trình sản xuất.
BOM ngày nay đóng vai trò quan trọng trong quản lý sản xuất. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của BOM trong quản lý sản xuất hiện nay.
Tham khảo thêm: Tìm hiểu tổng quan về MRP và MPS